W dzisiejszym, krótkim wpisie poruszę temat zaburzeń osobowości. A konkretniej, opiszę tzw. osobowość BORDERLINE – inaczej osobowość z pogranicza/pograniczne zaburzenia osobowości/osobowość chwiejną emocjonalnie.
Szacuje się, że zapadalność na osobowość „borderline” wynosi około 1-2%. Dotyka częściej młodych kobiet, niż mężczyzn, choć nie jest to regułą. Cechy powyższej osobowości możemy obserwować także u osób poniżej 18 roku życia, jednak zazwyczaj zaburzenie osobowości borderline diagnozuje się we wczesnej dorosłości.
Czym charakteryzuje się tzw. border?
TRUDNOŚCI W RELACJACH. Osoba dotknięta zaburzeniem osobowości typu borderline boryka się z trudnościami w relacjach, balansując między silną potrzebą bliskości, miłości a lękiem przed odrzuceniem. Często doświadcza skrajnych emocji, np. wybuchów gniewu w relacjach z innymi. Z jednej strony pragnie dać drugiej osobie całą siebie, z drugiej reaguje impulsywnie na każdy, nawet najmniejszy przejaw odrzucenia. Silnie angażuje się w związki uczuciowe, często toksyczne. W związku jest zaborcza, często nadmiernie zazdrosna. Ciężko jest jej wypośrodkować własne reakcje, albo kocha „za mocno” albo nienawidzi. W jednym momencie może darzyć drugą osobę silnym uczuciem miłości, w drugiej rzucać w partnera/partnerkę przedmiotami. Zdarza się, że w przypadku widma rozstania, osoba z borderline ucieka się do szantażu emocjonalnego, gróźb dotyczących „zrobienia sobie czegoś” w celu uniknięcia porzucenia. Często osoby dotknięte borderline idealizują osoby w otoczeniu, widzą je jako nieskazitelne, wspaniałe – równie szybko jednak może dochodzić do ich dewaluacji.
TRUDNOŚCI Z EMOCJAMI. Osobom z tym typem osobowości często towarzyszy chroniczne poczucie pustki – braku sensu w życiu, wybrakowania, ciężko jest im określić własne preferencje, cele czy zainteresowania, często mają poczucie braku własnej tożsamości – pojawia się niejasny lub zaburzony obraz własnego JA. Bardzo często przyświeca im myślenie w kategoriach zero – jedynkowych, czarno – białych. Zazwyczaj nie rozumieją swoich uczuć. Pojawiają się trudności z regulacją, kontrolą emocji, chwiejność i zmienność nastrojów, eskalowanie silnych uczuć, permanentne poczucie niepokoju.
TENDENCJE AUTODESTRUKCYJNE. U osób z borderline często dochodzi do samouszkodzeń, istnieją skłonności do zachowań autodestrukcyjnych np. zażywania używek, ryzykownego seksu, szybkiej jazdy samochodem itp. Charakterystyczne są również tendencje samobójcze. „Borderzy” relacjonują, że ból fizyczny przynosi im ulgę, ponieważ „uśmierza” ból psychiczny – pozwala to nam jedynie wyobrazić sobie ogrom ich cierpienia…
SAMOOCENA. Osoby te są bardzo często utalentowane, mają wiele zasobów i mocnych stron, są wrażliwe i inteligentne. Mimo tych cech ciężko jest im utrzymać stabilność w sferze zawodowej czy miłosnej. Często towarzyszy im poczucie bycia niewystarczającym, zaś poczucie wartości zależne jest od aprobaty otoczenia.
Przyczyny?
Wśród przyczyn powstawania tegoż zaburzenia osobowości wymienia się m.in.:
– poważne zaniedbywanie dziecka,
– wieloletnią rozłąkę z opiekunem,
– fizyczne/psychiczne maltretowanie dziecka,
– przeżyte w dzieciństwie traumy,
– negatywnie i krytycznie nastawieni do dziecka rodzice także kształtują zaburzoną osobowość;
TRUDNOŚCI WSPÓŁISTNIEJĄCE. Osoby cierpiące z powodu borderline często borykają się również z zaburzeniami współistniejącymi np. zaburzeniami obsesyjno – kompulsywnymi czy zaburzeniami odżywiania np. anoreksją czy bulimią.
LECZENIE. Zaburzenie osobowości z pogranicza wymaga wielokierunkowego leczenia m.in. psychoterapii, czasami też hospitalizacji. Leczenie często jest długotrwałe – wieloletnie, lecz absolutnie niezbędne w celu poprawy jakości życia cierpiącego.
K.