Jak trafnie postępować z dzieckiem w okresie dorastania?

Okres adolescencji, czyli ten dotyczący dojrzewania, niesie za sobą dla dziecka mnóstwo przemian, zarówno w sferze fizycznej, jak i psychicznej. To okres bardzo burzliwy dla nastolatka i wcale nie łatwy – obfituje w kryzysy i trudności. Oprócz tego, że zmienia się ciało, a hormony zaczynają „szaleć”, zmienia się również postrzeganie świata, emocje łatwo dają o sobie znać, zmieniają się również niektóre z potrzeb już nie-dziecka, ale i nie-dorosłego.

Charakterystyczne dla tego okresu jest chęć przynależenia do jakiejś grupy, rozpoczyna się eksperymentowanie np. z alkoholem lub innymi środkami psychoaktywnymi. Choć brzmi przerażająco, należy pamiętać, że tego typu eksperymenty, są niejako „wpisane” właśnie w okres adolescencji. Co nie oznacza, że można je lekceważyć! Należy pamiętać, że dobry kontakt z rodzicami, bezpieczna atmosfera w domu oraz poczucie, że „Ja nastolatek mogę liczyć na mojego rodzica” są najważniejszymi czynnikami chroniącymi dziecko przed zachowaniami problemowymi.

Szczególnie ważne w danym czasie jest utrzymywanie więzi z nastolatkiem. Rodzicom ciężko zaakceptować, że dziecko się od nich niejako „oddala” – woli spędzać czas z kolegami/koleżankami, unika rozmów, które kiedyś lubiło. Pewne funkcje przejmuje środowisko rówieśnicze. Tymczasem dziecko nadal rodziców potrzebuje, jednak w inny sposób.

Co więc możemy zrobić, aby nie utracić więzi z dzieckiem, a jednocześnie pozwolić mu dorastać?

• Szanuj potrzebę pewnej niezależności u dziecka. Ono także potrzebuje prywatności, posiadania tajemnic, ma prawo do podejmowania decyzji dotyczących stylu bycia, ubierania się etc.
• Zrozum i uszanuj, że dziecko nie spędza już tyle czasu z rodziną, co jako 10-o latek. To nie jest przejaw odrzucenia. Jest to naturalny etap, świadczący o tym, że dziecko usamodzielnia się, uczy się podejmowania własnych decyzji, poznaje siebie. To wszystko pomoże mu wejść w dorosłość. Zmiany zachodzące w tym czasie przygotowują do kolejnego etapu: wczesnej dorosłości.
• Staraj się z dzieckiem rozmawiać, ale nie wymuszaj kontaktu. Wiąże się to z uszanowaniem autonomii dziecka. Wymuszanie rozmowy na dziecku, które w danej chwili nie ma ochoty rozmawiać, przyniesie odwrotny skutek. Chyba nikt z nas nie czerpie radości z rozmowy, jeśli nie ma na nią w danym momencie ochoty. Bądź dla swojego dziecka bezpieczną bazą, daj mu poczucie, że może porozmawiać z Tobą, kiedy będzie miał ochotę. Nie musi być JUŻ.
• Okazuj dziecku empatię i akceptację. Okres adolescencji to czas, gdy mogą pojawić się trudności z akceptacją siebie, zmian zachodzących w ciele i psychice. Często zdarza się, że samoocena leci na łeb, na szyję. Dawaj dziecku do zrozumienia, że kochasz je takim, jakim jest.
• Unikaj w kontakcie z dzieckiem gróźb, straszenia, moralizowania. Te nie budują więzi, a sprawiają, że dziecko czuje się niezrozumiane, w efekcie: może się buntować. Dodatkowo warto wiedzieć, że nastolatkowie często nie mówią o pewnych sprawach rodzicom, właśnie ze względu na powyższe: boją się kary, nie chcą być znów krytykowane.
• Angażuj dziecko w wydarzenia i sprawy rodzinne, tak, by czuło się pełnowartościowym członkiem rodziny, wspólnoty. Dzieci często nie utożsamiają się z rodziną, bo w ważnych sprawach nikt ich nie pyta o zdanie, a decyzje są podejmowane bez ich udziału.

Mam nadzieję, że kilka powyższych wskazówek pozwoli Ci na utrzymanie kontaktu ze swoim dzieckiem na zadowalającym Was poziomie i przyczyni się do stworzenia lub utrzymania opartej na zaufaniu relacji.

K.